მთავარი გვერდი

ინტეგრირებული-სამოდელო გაკვეთილები

გაკვეთილზე დაკვირვება
თარიღი: 26 სექტემბერი 2014
ავტორი: მაია ინასარიძე

დღეს, როდესაც საუბარია მასწავლებლის საქმიანობის შეფასების ახალ სისტემაზე, განსაკუთრებულ აქტუალობას იძენს ამ შეფასების მთავარი ობიექტი - გაკვეთილი. ყველაზე კარგად ადასტურებს მასწავლებლის კომპეტენციას ის, თუ რას აკეთებს იგი ყოველდღიურად მოსწავლეებთან შეხვედრისას. შედეგსა და მოსწავლეზე ორიენტირებული სწავლება გაკვეთილის მსვლელობაზე დაკვირვებისას ითხოვს ყურადღების გამახვილებას ახალ ასპექტებზე. მასწავლებლის ნებისმიერი საქმიანობა გაკვეთილზე განიხილება იმ ჭრილში, თუ მოსწავლეთა რა საპასუხო საქმიანობებს უკეთებს ის პროვოცირებას (ინიცირებას), რა არის და როგორია თითოეული ამ საქმიანობის შედეგი, როგორ უკავშირდება ის გაკვეთილის მომზადების პროცესში დასახულ მიზნებს.გაკვეთილის სქემა, ერთი შეხედვით, ძალიან მარტივია. ის შეიძლება სამკუთხედის სახით გამოვხატოთ:

ეს სამი ძირითადი კომპონენტი მაშინ შექმნის ჰარმონიას, როცა საშუალებები (ორგანიზების ფორმა, დრო, სასწავლო საქმიანობები, მეთოდები, რესურსები) ისეთ შედეგს მიგვაღწევინებს, რომელიც ემთხვევა ან ძალიან ახლოსაა დასახულ მიზანთან, შედეგი კი მოწმდება შეფასების საშუალებებით. ეს ყველა მასწავლებლისათვის ცნობილი ჭეშმარიტებაა. მაგრამ როგორი უნდა იყოს გაკვეთილზე დაკვირვების ფორმა? რა შემთხვევაში იქნება ის დამკვირვებლის ხელში ზუსტი და გაზომვადი ინსტრუმენტი, რომელიც, უპირველეს ყოვლისა, იმის საშუალებას მისცემს მასწავლებელს, თავად დაინახოს გაკვეთილზე საკუთარი საქმიანობის ძლიერი და სუსტი მხარეები?
დაკვირვების მიზნიდან გამომდინარე, მისი რამდენიმე სახე არსებობს (ამის შესახებ იხ. სოფიკო ლობჟანიძე, კოლეგებთან თანამშრომლობა – წარმატების ერთ-ერთი წინაპირობა, Maswavlebeli.ge, 08 აგვისტო). ამავე დროს, განასხვავებენ ფორმალურ და არაფორმალურ დაკვირვებას. ფორმალური დაკვირვების დროს დამკვირვებელი წინასწარ აფრთხილებს მასწავლებელს როგორც დაკვირვების თარიღის, ისე დაკვირვების ფოკუსის შესახებ. რაც შეეხება არაფორმალურ დაკვირვებას, ეს ხდება მოულოდნელად, მასწავლებელთან შეთანხმების გარეშე. პირველ შემთხვევაში კარგად ვლინდება, რა ცოდნასა და უნარებს ფლობს მასწავლებელი, მეორე შემთხვევაში კი ის, თუ რამდენად იყენებს ყოველდღიურად ამ ცოდნასა და უნარებს. მარტივად რომ ვთქვათ, მხოლოდ სხვების დასანახავად ავლენს საკუთარ კომპეტენციებს, თუ მუდმივად „ფორმაშია".
გაკვეთილზე დაკვირვების ფორმის მრავალი ვარიანტი არსებობს. ამჯერად შემოგთავაზებთ ერთ-ერთს, რომელმაც ჩვენი ყურადღება მიიპყრო იმით, რომ ის კლასში მასწავლებლის საქმიანობის მრავალ ასპექტს მოიცავს და თან გაზომვადია. ამავდროულად დამკვირვებელს არ სჭირდება დაკვირვების პროცესში ჩანაწერების გაკეთება, რაც მას ყურადღების კონცენტრაციას უადვილებს. ამ ფორმის შევსების შემდეგ დამკვირვებელს შესაძლებლობა ეძლევა მასწავლებელს ზუსტი და კონკრეტული უკუკავშირი მისცეს.
გაკვეთილზე დაკვირვების სქემა

კრიტერიუმები და მახასიათებლები
ქულები
1. გაკვეთილის ჩატარების გარე პირობები:
· საკლასო ოთახი წესრიგშია.
· აღჭურვილობა, რესურსები (მერხები, ტექნიკა და ა.შ.) შეესაბამება გაკვეთილის მიზანს.
· გაკვეთილი დაიწყო ზარის დარეკვისთანავე.
2. მიზნების ჩამოყალიბება:
· გაკვეთილის დასაწყისში მითითებულია მიზნები.
· გაკვეთილის დასაწყისი აღძრავს მოსწავლეთა ინტერესს.
· მასწავლებელი ხსნის შესასწავლი თემის მნიშვნელობას / ღირებულებას.
3. მოსწავლეთა ინტერესის სტიმულირება:
· იყენებს საინტერესო ფაქტებს, მაგალითებს.
· სვამს პრობლემურ კითხვებს / საკითხებს.
· იყენებს მოსწავლეთა ცხოვრებისეულ გამოცდილებას.
4. მასალის მეთოდური დამუშავება:
· იცავს ლოგიკურ თანმიმდევრობას.
· გამოყენებული ცნებები და ტერმინები ზუსტი და მისაწვდომია.
· გამოყოფს საკვანძო საკითხებს და აჯამებს (აჯამებს თავად, მოსწავლეებთან ერთად ან აჯამებინებს მოსწავლეებს).
5. მასალის შესაბამისობა მოსწავლეთა თავისებურებებსა და საჭიროებებთან:
· გათვალისწინებულია ასაკობრივი თავისებურებები.
· გათვალისწინებულია არსებული ცოდნა და გამოცდილება.
· გათვალისწინებულია ინდივიდუალური თავისებურებები.
6. ადეკვატური უკუკავშირი:
· მოსწავლეთა შეკითხვები არ რჩება უპასუხოდ (ეს არ ნიშნავს იმას, რომ თავად მასწავლებელი უპასუხებს ყველა შეკითხვას).
· ახალისებს მოსწავლეთა იდეების გენერირების პროცესს.
· უყურადღებოდ არ რჩება და მუშავდება მოსწავლეთა იდეები და მოსაზრებები.
7. მოსწავლეთა ყურადღების კონცენტრაციის უზრუნველყოფა:
· იყენებს მოსწავლეთა ყურადღების კონცენტრაციის ეფექტურ ხერხებს.
· ითვალისწინებს ყურადღების კონცენტრაციის ასაკობრივ თავისებურებებს.
· ითვალისწინებს ყურადღების კონცენტრაციის ინდივიდუალურ თავისებურებებს.
8. მოსწავლეთა წარმოსახვის ხელშეწყობა:
· ქმნის შემოქმედებით ატმოსფეროს.
· ითვალისწინებს წარმოსახვის ასაკობრივ თავისებურებებს.
· ითვალისწინებს წარმოსახვის ინდივიდუალურ თავისებურებებს.
9. ურთირთობები გაკვეთილზე:
· ურთიერთობა მასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის პარტნიორულია. იგრძნობა მოსწავლეთა მხარდაჭერა და წახალისებულია ურთიერთდახმარება.
· გამოყენებულია ჯგუფური / წყვილებში მუშაობა.
· შექმნილია დისკუსირების, აზრთა გაცვლა-გამოცვლის ატმოსფერო.
10. მოსწავლეთა აქტიურობა გაკვეთილზე:
· მოსწავლეები ასრულებენ მასწავლებლის ყველა ინსტრუქციას.
· მოსწავლეებს აინტერესებთ საკითხი და სვამენ შეკითხვებს.
· მოსწავლეები აქტიურად მონაწილეობენ საკითხის განხილვაში. უპასუხებენ შეკითხვებს / ეძებენ პასუხს შეკითხვებზე.
11. არჩევანის შესაძლებლობა:
· აძლევს არჩევანის შესაძლებლობას სხვადასხვა დონის / სახის დავალებების შესასრულებლად.
· აძლევს სტრატეგიების არჩევანის თავისუფლებას.
12. სააზროვნო უნარების განვითარება:
· იყენებს მაღალი დონის სააზროვნო უნარების განვითარებაზე ორიენტირებულ შეკითხვებს / დავალებებს.
· აქვს მომზადებული დიფერენცირებული დავალებები (მაგალითად, ძალიან სუსტი და ძალიან ძლიერი მოსწავლეებისათვის).
13. მოსწავლეთა შეფასება:
· მოსწავლეთა ყველა პასუხი ფასდება (თუნდაც სიტყვიერად).
· შეცდომებზე რეაგირება კორექტულია.
· წახალისებულია თვითშეფასება და ურთიერთშეფასება.
14. ეფექტური კომუნიკაცია:
· საუბრობს გარკვევით, შესაბამისი ტემპითა და ტემბრით.
· აქვს აუდიტორიასთან მხედველობითი კონტაქტი.
· ადეკვატურად იყენებს ჟესტებსა და მიმიკას.
15. კლასის მართვა:
· ადეკვატურად რეაგირებს წესრიგის დარღვევის ფაქტებზე.
· მოსწავლეები იშვიათად ან სულ არ არღვევენ დისციპლინას / დისციპლინა თვითრეგულირებადია.
შეფასების სკალა:
5 - მაქსიმალური ქულა
4 - რომელიმე მახასიათებელი სუსტადაა გამოხატული
3 - გამოხატულია რომელიმე ერთი მახასიათებელი
2 - ყველა მახასიათებელი ძალიან სუსტად არის გამოხატული
1 - არ არის გამოხატული არც ერთი მახასიათებელი.
თითოეული მახასიათებლის გასწვრივ დამკვირვებელი აკეთებს აღნიშვნას (მაგ., +) და შემდეგ შეფასების სკალის მიხედვით წერს ქულას. საბოლოოდ ყველა უჯრაში დაწერილი ქულები ჯამდება.
ცხადია, დაკვირვების ამ ვარიანტს არ აქვს უნივერსალურობის პრეტენზია. ჩვენთვის საინტერესო იყო ფორმა. რაც შეეხება შინაარსს, მისი მოდიფიცირება შეიძლება იმის მიხედვით, რა არის ჩვენი დაკვირვების ფოკუსი, დამატებით რის „დამზერა" გვინდა გაკვეთილზე.



ღია გაკვეთილი მატემატიკაში
27 აპრილი.2015წ
გეგმა:გაკვეთილის გეგმა
გაკვეთილის თემა:.რიცხვითი გამოსახულება.რიცხითი გამოსახულების მნიშვნელობა. ფრჩხილების გამოყენება რიცხვით გამოსახულებაში.
სწავლების საფეხური და კლასი:
I საფეხური, 2 კლასი
მასწავლებლის სახელი, გვარი: ლია თურმანაული
მოსწავლეთა რაოდენობა: 13
გაკვეთილის მიზანი:
რიცხვითი გამოსახულების წაკითხვის, შედგენის და მნიშვნელობის პოვნის უნარის განვითარება და ამ უნარების გამოყენება მარტივი პრაქტიკული ამოცანების ამოხსნისას.ფრჩხილების გამოყენების მნიშვნელობის გაცნობიერება რიცხვით გამოსახულებაში.
გაკვეთილის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები:
 რიცხვითი გამოსახულების მნიშვნელობის პოვნას, რიცხვით გამოსახულებაში ფრჩხილების გამოყენებას  და მოქმედების თანმიმდევრობით შესრულებას, ასევე ამ უნარების გამოყენებას პრაქტიკაში.

სასწავლო აქტივობები, მეთოდი და თითოეული აქტივობისათვის განკუთვნილი დრო:
1.აქტივობა:მისალმება, კლასის მომზადება გაკვეთილისათვის.
მეთოდი:მინი-ლექცია
დრო:3 წთ.
2.აქტივობა:წინარე ცოდნის გამეორება.
მეთოდი:კითხვა-პასუხი.
დრო:5 წთ.
3.აქტივობა:მათე ბიჭის სტუმრობა.
მეთოდი:კითხვა-პასუხი
დრო:5 წთ.
4. აქტივობა:ახალი მასალის ახსნა.
მეთოდი:მინი-ლექცია
დრო:5 წთ.
აქტივობა:სავარჯიშო N 1, 2, 3,4,5.
მეთოდი: წერა
დრო:8 წთ.
5 აქტივობა:ჯგუფური მუშაობა.
მეთოდი:კლასი დაყოფილია 3 ჯგუფად,თითოეულ გუნდს ურიგდება ფურცლები რიცხვითი გამოსახულებებით, ასევე ცალკე ფურცლები ამ გამოსახულებების მნიშვნელობებით.თავდაპიველად 1 გუნდი უჩვენებს დანარჩენ 2 გუნდს ფურცელს რიცხვითი გამოსახულებით,დანარჩენმა  2 გუნდმა უნდა ასწიოს ფურცელი, სადაც ეწერება ამ გამოსახულების მნიშვნელობა. რომელიც დაასწრებს, ის გუნდია გამარჯვებული. შემდეგ გამოსახულებას  აჩვენებს 2 გუნდი, ხოლო დანარჩენი დაასახელებს ამ გამოსახულების მნიშვნელობას და ა. შ. ქულები დაითვლება და გამოვლინდება გამარჯვებული გუნდი.
გუნდებს ურიგდებათ ფურცლები, სადაც წერია 5 მაგალითი. რომელი გუნდიც ყველაზე სწრაფად და სწორედ ამოხსნის, დასახელდება გამარჯვებულ გუნდად.
დრო:7 წთ.
აქტივობა 6: სავარჯიშოები N6, 7
მეთოდი:წერა, ზეპირი ანგარიში
დრო:8 წთ.
აქტივობა 7:საშინაო დავალების მიცემა.N 1,2,3,4,5,6,7
დრო:2 წთ.
აქტივობა8:.(რეფლექსია)გაკვეთილის შეჯამება.
დრო:3 წთ
აქტივობა 9:გაკვეთილის შეფასება და თვითშეფასება
მეთოდი:კითხვა-პასუხი
დრო:3 წთ.
გაკვეთილის მსვლელობის დროს გამოყენებული სასწავლო რესურსი:
1.მოსწავლის სახელმძღვანელო, რვეული.
2.თვალსაჩინოებები-გეომეტრიული ფიგურები.
3.დაფა, ცარცი
4.პროექტორი, კომპიუტერი.

კლასის ორგანიზების ფორმები:
საერთო-საკლასო,სიტუაციის ანალიზი, ჯგუფური მუშაობა.
აქტივობის დროს განხორციელებული მეთოდი-სტრადეგიები:მინი ლექცია, კითხვა-პასუხი,წერა,ზეპირი ანგარიში,ჯგუფური მუშაობა.

შეფასება:რა მოგვეწონა ამ გაკვეთილში, რა არ მოგვეწონა.რისი გაუმჯობესება იქნებოდა უკეთესი.















No comments:

Post a Comment