,,მეთევზე და თევზი"

საერთოდაც, რა საჭიროა მოსწავლის დასჯა?

საერთოდაც, რა საჭიროა მოსწავლის დასჯა?

დასჯა ქცევისაერთოდაც, რა საჭიროა მოსწავლის დასჯა?

დასჯა ქცევის კონტროლის ერთ-ერთი მექანიზმია. ის მიმართულია ქცევის შესუსტებაზე და მისი მიზანია, შეამციროს ან საერთოდ აღკვეთოს არასასურველი ქცევა. ბავშვთა ფსიქოლოგები დასჯას ორ სხვადასხვა სახეობად ყოფენ: – პოზიტიური და ნეგატიური.

პოზიტიური დასჯის შემთხვევაში გვხვდება არასასიამოვნო სტიმული. აი, მაგალითად, დაბალი ნიშნის დაწერა გაკვეთილის უსწავლელობის გამო – ანუ, მოსწავლეს დაბალი ნიშნით ისჯება იმისთვის, რომ აღიკვეთოს ცუდი ქცევა. დასჯის პოზიტიურობაც სწორედ ამაში მდგომარეობს.

ნეგატიური დასჯის შემთხვევაში, სასჯელს წარმოადგენს სასიამოვნო სტიმულის მოცილება. მაგალითად, ბავშვს სასეირნოდ აღარ წაიყვანენ ან ჩამოართმევენ საყვარელ ნივთს.

ქცევის შესუსტების ან აღკვეთის ორი გზა არსებობს: უსიამოვნო სტიმულის წარდგენა პოზიტიური დასჯა და სასიამოვნო სტიმულის აღკვეთა – ნეგატიური დასჯა.

ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ საბოლოოდ პოზიტიურიცა და ნეგატიური დასჯის გზებიც პატარებისთვის სტრესულია და არაერთი უარყოფითი მხარე აქვს:

• ტკივილთან და შიშთან ასოციაციის გამო, დასჯის ინტენსიური და ხანგრძლივი საშუალებები იწვევენ „გაქცევის სინდრომს”, დასჯის თავიდან აცილების ტენდენციას. მაგალითად, დასჯის შიშით ბავშვმა შესაძლოა ავადმყოფობა მოიმიზეზოს და ამით გადაურჩეს მას

• დასჯის გამოყენება იწვევს აგრესიულ ქცევას, რაც აღაგზნებს და ანერვიულებს მოზარდს.

• დასჯის შიში იწვევს მთელ რიგ ფსიქოლოგიურ და ფიზიკურ დარღვევებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემას, წნევის ცვალებადობას, წონის მატებას ან კლებას

• დასჯამ შესაძლოა უარყოფითად იმოქმედოს თვითშეფასებაზე

• დასჯა, როგორც სტრატეგია არ არის გამოსავალი. ის ვერ გადაგაჭრევინებთ პრობლემას.

ს კონტროლის ერთ-ერთი მექანიზმია. ის მიმართულია ქცევის შესუსტებაზე და მისი მიზანია, შეამციროს ან საერთოდ აღკვეთოს არასასურველი ქცევა. ბავშვთა ფსიქოლოგები დასჯას ორ სხვადასხვა სახეობად ყოფენ: – პოზიტიური და ნეგატიური.

პოზიტიური დასჯის შემთხვევაში გვხვდება არასასიამოვნო სტიმული. აი, მაგალითად, დაბალი ნიშნის დაწერა გაკვეთილის უსწავლელობის გამო – ანუ, მოსწავლეს დაბალი ნიშნით ისჯება იმისთვის, რომ აღიკვეთოს ცუდი ქცევა. დასჯის პოზიტიურობაც სწორედ ამაში მდგომარეობს.

ნეგატიური დასჯის შემთხვევაში, სასჯელს წარმოადგენს სასიამოვნო სტიმულის მოცილება. მაგალითად, ბავშვს სასეირნოდ აღარ წაიყვანენ ან ჩამოართმევენ საყვარელ ნივთს.

ქცევის შესუსტების ან აღკვეთის ორი გზა არსებობს: უსიამოვნო სტიმულის წარდგენა პოზიტიური დასჯა და სასიამოვნო სტიმულის აღკვეთა – ნეგატიური დასჯა.

ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ საბოლოოდ პოზიტიურიცა და ნეგატიური დასჯის გზებიც პატარებისთვის სტრესულია და არაერთი უარყოფითი მხარე აქვს:

• ტკივილთან და შიშთან ასოციაციის გამო, დასჯის ინტენსიური და ხანგრძლივი საშუალებები იწვევენ „გაქცევის სინდრომს”, დასჯის თავიდან აცილების ტენდენციას. მაგალითად, დასჯის შიშით ბავშვმა შესაძლოა ავადმყოფობა მოიმიზეზოს და ამით გადაურჩეს მას

• დასჯის გამოყენება იწვევს აგრესიულ ქცევას, რაც აღაგზნებს და ანერვიულებს მოზარდს.

• დასჯის შიში იწვევს მთელ რიგ ფსიქოლოგიურ და ფიზიკურ დარღვევებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემას, წნევის ცვალებადობას, წონის მატებას ან კლებას

• დასჯამ შესაძლოა უარყოფითად იმოქმედოს თვითშეფასებაზე

• დასჯა, როგორც სტრატეგია არ არის გამოსავალი. ის ვერ გადაგაჭრევინებთ პრობლემას.