დაწყებითი კლასების კათედრა

სასწავლო პროცესის ძირითადი პრიორიტეტები დაწყებით კლასებში

დაწყებითი სასკოლო პერიოდის როლი და მნიშვნელობა სასკოლო ცხოვრების შემდგომ ეტაპებზე წარმატებების მისაღწევად განუზომლად დიდია. საშუალო და უფროს სასკოლო ასაკში მოსწავლის სასკოლო წარმატებებს ძალიან ხშირად განსაზღვრავს ის უნარ-ჩვევები, რომლებიც ჯერ კიდევ ადრეულ სასკოლო პერიოდში უყალიბდება ბავშვს. აქ ჩვენ მოვიაზრებთ არა მხოლოდ სოციალურ, არამედ სააზროვნო უნარ-ჩვევებსაც. ალბათ, დაწყებითი კლასების ნებისმიერი მასწავლებლისთვის საინტერესო იქნება, თუ რა უნარ-ჩვევების განვითარებაზე უნდა ვიყოთ ორიენტირებული ამ ასაკობრივ საფეხურზე იმისათვის, რომ ჩვენი მოსწავლე სასკოლო სწავლების ზედა საფეხურებზე წარმატებებს აღწევდეს და საკუთარი თავის რეალიზებას მაქსიმალურად ახდენდეს. სასწავლო პროცესში წარმატებებს დიდ წილად აზროვნების განვითარების სათანადო დონე ესაჭიროება. ამდენად, სასკოლო სწავლების პირველივე დღეებიდანვე ბავშვის აზროვნების განვითარებაზე ზრუნვა ერთ-ერთ პრიორიტეტად უნდა ვაქციოთსამწუხაროდ, ბევრი ფიქრობს, რომ დაწყებით კლასებში მაღალი დონის სააზროვნო ოპერაციები (ანალიზი, სინთეზი, შეფასება) ბავშვისათვის დაუძლეველია, ამდენად, ამ ასაკში ანალიზის, სინთეზისა და შეფასების უნარის განვითარებაზე ზრუნვას აზრი არა აქვს და ძირითადად უფრო დაბალი დონის სააზროვნო უნარების (ცოდნის, გაგების, გამოყენების) განვითარებაზე უნდა ვიფიქროთ. ყურადსაღებია ის ფაქტი, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი უნარების განვითარებაზე ზრუნვა ჯერ კიდევ სკოლამდელ პერიოდშია საჭირო, რადგანაც, როცა სკოლაში სწავლისათვის ბავშვის ინტელექტუალურ მზაობას იკვლევენ, იმის დადგენასაც ცდილობენ, თუ როგორ აქვს განვითარებული მას ანალიზის უნარი. მაინც რა შეიძლება გავაკეთოთ სასკოლო სწავლების საწყის ეტაპზე მაღალი დონის სააზროვნო უნარების განვითარების ხელშესაწყობად. პირველ კლასში ამის გაკეთება ძალიან ადვილად შეიძლება თუნდაც ანბანის სწავლების პროცესში. ამისათვის საკმარისი იქნება ვთხოვოთ ბავშვს შეადაროს ერთმანეთს შესწავლილი ასოები, მაგ. ვუხსნით ასო ”მ”-ს და ვაძლევთ დავალებას გვითხრას რითი გავს და რითი განსხვავდება ერთმანეთისაგან ასო ”მ” და ასო ”ნ”. შეადაროს ერთმანეთს სიტყვები მაგ. ”მუხა” და ”ხე” - იპოვოს მათ შორის მსგავსება და განსხვავება. ასეთი დავალებები, ერთის მხრივ, ანალიზის უნარის განვითარებას უწყობს ხელს და, მეორეს მხრივ, ისეთი ფსიქიკური პროცესების განვითარების ხელშემწყობიც ხდება, როგორიცაა აღქმა და ყურადღება. ცნობილია, რომ ბავშვის აღქმა, მოზრდილის აღქმისაგან განსხვავებით, უფრო დიფუზურია დ მოკლებულია შინაგან დანაწევრებულობას, რის გამოც ის ხშირად უშვებს შეცდომებს წერა-კითხვის დროს, ურევს ერთმანეთში მსგავს ასოებს, უჭირს ცალკეული დეტალების აღქმა. ყოველივე აღნიშნული სერიოზულ პრობლემებს უქმნის მას სწავლის პროცესში და საყვედურებსაც ხშირად იღებს უფროსებისაგან. მაღალი დონის სააზროვნო უნარების განვითარებისათვის ასევე მნიშვნელოვანია ის, რომ ჩვენს მიერ დასმულ შეკითხვებში ნაკლები იყოს დახურული შეკითხვების ხვედრითი წილი. უფრო ხშირად გამოვიყენოთ ღია შეკითხვები და კითხვითი სიტყვა ”რატომ?” მაგ. ”რატომ არ მოდის თოვლი ზაფხულობით?”, ”რატომ მიფრინავენ შემოდგომაზე ფრინველები თბილ ქვეყნებში?” და ა. შ. ასეთ შეკითხვებს ბავშვები ”საინტერესო” შეკითხვებს უწოდებენ და სწორედ ასეთი შეკითხვები ხდება ანალიზის უნარის განვითარების ხელშემწყობი დ/კლასების კათედრა მაღალი      როცა მოსწავლე ყველა საგანში წარმატებულია, ვაკეთებთ შემდეგ კომენტარს: არის გონიერი, შრომისმოყვარე, სისტემატურად ასრულებს დავალებას, იცავს მოსწავლეთა ქცევის წესებს, არის ყურადღებიანი და კონცენტრირებული, სწარაფად ითვისებს ახალ მასალას, შეუძლია დამოუკიდებლად მოიპოვოს საჭირო ინფორმაცია, ხალისით მუშაობს წყვილებში და ჯგუფებში, აქვს დაკვირვების და აღმოჩენის უნარი. გადმოსცემს სათქმელს, წერს ლამაზად გამართულად, გაწაფულია წერასა და ზეპირ ანგარიშში. ღია და დახურულ კითხვებზე პოულობს ადეკვატურ პასუხს. აქვს დამოუკიდებლად წიგნთან მუშაობის უნარი, არის მაძიებელი, შეუძლია მიღებული ცოდნის გამოყენება პრაკტიკაში, არის აქტიური და მუდამ ჩართულია საგაკვეთილო პროცესში.  საშუალო     როცა მოსწავლე საპროგრამო მასალას ითვისებს კარგად, ვაკეთებთ შემდეგ კომენტარს:  არის შრომისმოყვარე, დაკვირვებული, სისტემატურად ასრულებს დავალებებს, პასუხისმგებლობით ეკიდება სასწავლო პროცესს, კარგად ითვისებს ახალ მასალას, კითხულობს გაბმით, აქვს წერითი და ზეპირი ანგარიშის უნარ-ჩვევები, აქვს სათანადო ლექსიკა, პასუხობს დახურულ კითხვებს, იცავს წეის ნორმებს, შეუძლია ტექსტის ანალიზი. უკეთესი შედეგის მისაღწევად ვურჩევთ: იკითხოს ბევრი, გაიმდიდროს ლექსიკა, დამოუკიდებლად იმუშაოს წიგნთან, გაიწაფოს ანგარიშში, იყოს უფრო აქტიური და ჩართული საგაკვეთილო პროცესში. დამაკმაყოფილებელი      როცა მოსწავლეს გარკვეული ხარვეზები აქვს საპროგრამო მასალის ათვისებაში, ვაკეთებთ შემდეგ კომენტარს (ვიწყებთ დადებითი შეფასებით): არის მეგობრული, ამყარებს კონტაქტს კლასთან, უყვარს წყვილებში და ჯგუფებში მუშაობა. უჭირს გაკვეთილზე ყურადღების კონცენტრირება, რაც პრობლემას უქმნის გაიაზროს და კარგად აითვისოს ახალი მასალა და დამოუკიდებლად შეასრულოს დავალებები, კითხულობს შეფერხებით, აქვს ღარიბი ლექსიკა, უჭირს კითხვებზე სათანადო პასუხის გაცემა. უნდა გაიწაფოს ზეპირ და წერით ანგარიშში, იყოს ყურადღებიანი, გაიუმჯობესოს კითხვის ტექნიკა. სუსტი      როცა მოსწავლე ვერ ძლევს საპროგრამო მასალას და არღვევს ქცევის ნორმებს, ვაკეთებთ შემდეგ კომენტარს: არის მოუსვენარი, უყურადღებო, უპასუხისმგებლოდ ეკიდება სასწავლო პროცესს, არღვევს მოსწავლეთა ქცევის წესებს, არის კონფლიკტური, მოუწესრიგებელი აქვს სასწავლო ნივთები, ხშირად ავიწყდება დავალებების შესრულება. უჭირს წერა-კითხვა, აქვს მწირი ლექსიკური მარაგი, ვერ გადმოსცემს წაკითხულის შინაარსს, არ აქვს მათემატიკურ მოქმედებათა შესრულების უნარ-ჩვევები. საჭიროებს ლოგოპედის, ფსიქოლოგის დახმარებას, ინდივიდუალურ მიდგომას და დახმარებას.                     სასკოლო ორიენტირები სკოლაში საგანმანათლებლო პროცესი მიზნად ისახავს შექმნას ხელსაყრელი პირობები ეროვნული და ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების მატარებელი, თავისუფალი პიროვნების ჩამოყალიბებისათვის. განუვითაროს მოზარს გონებრივი და ფიზიკური უნარ-ჩვევები, მისცეს საჭირო ცოდნა და დაამკვიდროს ცხოვრების ჯანსაღი ცხოვრების წესი.       სასწავლო პროცესი ორიენტირებულია თითეულ მოსწავლეზე და ითვალისწინებს მათ ინტერესებს, შესაძლებლობებს, მიდრეკილებებს. კათედრის წევრები:ლიათურმანაული (კათედრის ხელმძღვანელი) ნელი ძინძიბაძე -დაწყ. კლასების პედაგოგი. ვერონიკა კაპანაძე   -დაწყ. კლასების პედაგოგი ციცინო ბურძენიძე -ხელოვნების მასწავლებელი